Tác phẩm là bằng chứng tin cậy nhất của nghệ thuật. Thậm chí, tác phẩm là sự sống của nghệ thuật. Cái hiện diện đầu tiên và còn lại cuối cùng của sáng tạo là tác phẩm. Đến với nghệ thuật, người ta có thể lựa chọn nhiều đối tượng tiếp cận khác nhau: tác phẩm, tác giả, trào lưu, phương pháp, thể loại v.v… Mỗi đối tượng có một vị thế riêng. Nhưng, không ai phủ nhận được vai trò tiên quyết của tác phẩm. Làm sao nắm được các đối tượng còn lại kia nếu không bắt đầu từ tác phẩm? Vì thế, cảm thụ tác phẩm là chuyện sống còn đối với bất kỳ ai muốn đi vào nghệ thuật.

Thì với thơ cũng thế.

Làm sao có thể nắm được một tác giả thơ, một trường phái thơ, một lý thuyết thơ, một giai đoạn thơ, một nền thơ … nếu không bắt đầu từ những bài thơ. Vài người sính to tát đã lầm tưởng việc cảm thụ từng thi phẩm là chuyện thỏn mỏn. Họ quên rằng: lắm người dọc ngang trong lý thuyết, nhưng đã ngã ngựa khi vào tác phẩm, thuyết lý vĩ mô thì hùng hồn, lâm vào vi mô lại lúng búng. Rốt cuộc, lý thuyết đưa ra thiếu sức sống, chuyện lớn lạm bàn thiếu thuyết phục. Thất bại ấy khiến người ta giật mình: té ra, cảm thụ tác phẩm thơ quả là một phép thử đối với mọi luận thuyết về thơ!

Văn Chỉ, hè 2006

- Chu Văn Sơn -